Trẻ sơ sinh bị nấc cụt – Nguyên nhân và cách xử lí

Trẻ sơ sinh bị nấc cụt là tình trạng phổ biến nhưng dễ khắc phục. Tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý an toàn, giúp bé nhanh thoải mái và ngủ ngon hơn.

Trẻ sơ sinh bị nấc cụt là hiện tượng rất phổ biến và thường khiến bố mẹ lo lắng, đặc biệt là những ai lần đầu chăm con nhỏ. Trên thực tế, nấc cụt ở trẻ là phản xạ tự nhiên của cơ thể, xảy ra khi cơ hoành co thắt đột ngột khiến bé phát ra âm thanh đặc trưng. Tình trạng này có thể xuất hiện khi bé bú quá no, bú quá nhanh, nuốt nhiều không khí trong lúc bú hoặc thay đổi nhiệt độ môi trường.

Với trẻ sơ sinh, hệ tiêu hóa và cơ hoành chưa hoàn thiện nên nấc cụt thường diễn ra thường xuyên hơn so với trẻ lớn. Tuy nhiên, bố mẹ không cần quá lo lắng vì phần lớn các cơn nấc sẽ tự hết sau vài phút mà không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé.

Hiểu đúng về hiện tượng trẻ sơ sinh bị nấc cụt sẽ giúp bố mẹ biết cách xử lý nhẹ nhàng và an toàn như điều chỉnh tư thế bú, cho bé ợ hơi hoặc tạo môi trường thoải mái để bé dễ chịu hơn. Trong một số trường hợp, nếu nấc kéo dài quá lâu kèm theo dấu hiệu bất thường, bố mẹ cũng cần chú ý để kịp thời đưa bé đi kiểm tra, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của con.

1. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt bị nấc cụt là gì?

Hiện tượng trẻ sơ sinh bị nấc cụt là một phản xạ sinh lý bình thường, xảy ra khi cơ hoành – cơ quan chính hỗ trợ hô hấp – co thắt đột ngột, khiến thanh quản đóng lại và tạo ra âm thanh đặc trưng “hic”. Ở trẻ sơ sinh, hệ thống hô hấp và tiêu hóa chưa hoàn thiện, cơ hoành còn yếu, vì vậy các cơn nấc xuất hiện thường xuyên hơn so với trẻ lớn hoặc người trưởng thành.

Trẻ sơ sinh bị nấc cụt có thể xuất hiện bất cứ lúc nào, đặc biệt là sau khi bú hoặc khi bé nuốt quá nhiều không khí. Mặc dù âm thanh nấc đôi khi khiến bố mẹ lo lắng, nhưng hầu hết các cơn nấc không gây đau đớn và không ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Thời gian kéo dài của mỗi cơn nấc thường chỉ vài phút và sẽ tự biến mất mà không cần can thiệp y tế.

Hiện tượng trẻ sơ sinh bị nấc cụt là một phản xạ sinh lý bình thường

Tuy nhiên, bố mẹ cần nhận biết sự khác biệt giữa nấc bình thường và nấc bất thường. Nấc bình thường sẽ diễn ra ngắn, không kèm khó thở, nôn trớ hay quấy khóc quá mức. Ngược lại, nếu nấc kéo dài liên tục nhiều giờ, kèm theo bỏ bú, nôn nhiều, khó thở hoặc sụt cân, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề về trào ngược dạ dày, rối loạn tiêu hóa hoặc bệnh lý hô hấp, và cần được kiểm tra y tế kịp thời.

Hiểu đúng về hiện tượng trẻ sơ sinh bị nấc cụt sẽ giúp bố mẹ bình tĩnh, xử lý nhẹ nhàng và hỗ trợ bé hết nấc nhanh chóng. Các phương pháp đơn giản như bế bé ợ hơi, điều chỉnh tư thế bú, hoặc massage nhẹ nhàng có thể giúp giảm tần suất nấc và mang lại cảm giác thoải mái cho trẻ.

Xem thêm: Trẻ đi nhón chân – Bố mẹ đừng chủ quan trước dấu hiệu bất thường này

2. Tại sao trẻ sơ sinh bị nấc cụt? Các nguyên nhân phổ biến

Hiện tượng trẻ sơ sinh bị nấc cụt là tình trạng phổ biến và thường không nguy hiểm, nhưng lại khiến nhiều bố mẹ lo lắng. Mặc dù hầu hết nấc sẽ tự hết sau vài phút, hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bố mẹ xử lý đúng cách và giúp bé dễ chịu hơn.

1. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt do bú quá no hoặc bú quá nhanh

Một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ sơ sinh bị nấc cụt là bú quá nhiều hoặc bú quá nhanh. Khi dạ dày của bé căng lên, áp lực tăng lên cơ hoành, làm cơ co thắt và gây nấc. Vì vậy, bố mẹ nên cho bé bú vừa đủ, theo nhu cầu, và tránh ép bé bú quá no.

Trẻ sơ sinh bị nấc cụt do bú quá no hoặc bú quá nhanh

2. Nuốt quá nhiều không khí khi bú

Trẻ sơ sinh dễ nuốt khí khi bú bình hoặc bú mẹ sai tư thế, hoặc khi núm ti không phù hợp. Không khí dư trong dạ dày kích thích cơ hoành, dẫn đến nấc. Bế bé ợ hơi sau bú là cách đơn giản giúp giảm nấc và đầy hơi.

3. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt do thay đổi nhiệt độ đột ngột

Một số trẻ sơ sinh bị nấc cụt khi cơ thể thay đổi nhiệt độ quá nhanh, ví dụ từ phòng điều hòa ra ngoài nắng nóng, hoặc vừa tắm xong. Sự thay đổi đột ngột kích thích cơ hoành co thắt, gây nấc.

4. Trào ngược dạ dày thực quản

Ở trẻ sơ sinh, cơ vòng thực quản còn yếu, dễ gây trào ngược sữa và khí. Trẻ trào ngược thường bị nấc nhiều lần trong ngày, kèm ọc sữa hoặc khó chịu sau bú. Đây là nguyên nhân cần lưu ý nếu nấc xuất hiện liên tục.

5. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt do kích thích mạnh hoặc vui chơi quá đà

Cơ hoành cũng có thể bị kích thích khi trẻ cười nhiều, la hét hoặc vận động mạnh sau bú. Các cơn nấc lúc này thường ngắn và tự hết khi bé bình tĩnh lại.

6. Trẻ sơ sinh bị nấc cụt do hít phải mùi kích ứng

Khói thuốc, nước hoa mạnh, mùi khói bếp hoặc khói xe cũng có thể gây phản xạ co thắt cơ hoành, dẫn đến nấc ở một số trẻ nhạy cảm. Giữ môi trường xung quanh bé trong lành và thoáng mát sẽ giúp giảm nguy cơ này.

3. Cách xử lí khi trẻ bị nấc cụt

1. Bế bé ợ hơi sau khi bú

Một trong những cách hiệu quả nhất là bế bé ợ hơi sau mỗi lần bú. Khi bé được bế thẳng đứng, áp lực trong dạ dày sẽ giảm, giúp không khí dư thoát ra ngoài. Bố mẹ có thể đặt bé dựa vào vai hoặc ngực, vỗ nhẹ hoặc xoa lưng theo vòng tròn trong khoảng 5–10 phút. Việc này không chỉ giúp bé hết nấc mà còn phòng ngừa đầy hơi và trào ngược.

Bế bé ợ hơi sau khi bú là cách hiệu quả nhất

2. Điều chỉnh tư thế bú đúng

Tư thế bú đúng sẽ hạn chế lượng không khí bé nuốt vào. Khi cho bú mẹ hoặc bú bình, nên nâng đầu bé cao hơn bụng một chút, giữ núm ti luôn đầy sữa và tránh cho bé bú khi nằm quá thấp hoặc gập người. Tư thế chuẩn giúp giảm nấc và đồng thời hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

3. Cho bé nghỉ giữa bữa bú

Nếu bé bú quá nhanh, có thể cho bé nghỉ giữa bữa bú khoảng 1–2 phút để bé ợ hơi. Cách này giúp dạ dày bé không bị căng quá mức, cơ hoành thư giãn và giảm nguy cơ nấc.

4. Cho bé ngậm ti giả

Với một số bé, việc ngậm ti giả sẽ tạo nhịp mút đều đặn, giúp cơ hoành ổn định và giảm nấc. Tuy nhiên, cần giữ ti giả sạch sẽ, hợp vệ sinh và tránh lạm dụng để không ảnh hưởng đến bú mẹ.

5. Massage vùng bụng nhẹ nhàng

Xoa bụng bé theo chiều kim đồng hồ trong vài phút cũng giúp thư giãn cơ hoành và hỗ trợ tiêu hóa. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với bé bị đầy hơi, trào ngược nhẹ và nấc liên tục.

6. Thay đổi môi trường phòng

Nếu trẻ sơ sinh bị nấc cụt sau khi ra khỏi phòng điều hòa hoặc môi trường quá lạnh/ nóng, bố mẹ nên giữ nhiệt độ phòng ổn định, ấm áp, tránh thay đổi đột ngột. Môi trường thoải mái giúp cơ hoành bé bớt kích thích và nấc sẽ nhanh chóng biến mất.

4. Cách phòng tránh trẻ sơ sinh bị nấc cụt

1. Điều chỉnh dinh dưỡng và thói quen bú

Một trong những cách hiệu quả để phòng ngừa nấc là điều chỉnh thói quen bú của bé. Bố mẹ nên cho bé bú vừa đủ theo nhu cầu, không ép bé bú quá no, đồng thời theo dõi nhịp bú để bé bú chậm rãi và đều đặn. Với trẻ bú bình, chọn núm ti phù hợp và giữ bình nghiêng để sữa luôn đầy trong núm, tránh việc bé nuốt nhiều không khí. Thói quen bú đúng không chỉ giúp bé giảm nấc mà còn hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

Điều chỉnh thói quen bú của bé để tránh nấc cụt

2. Cho bé ợ hơi sau mỗi lần bú

Việc cho bé ợ hơi là bước quan trọng giúp giảm nấc và đầy hơi. Sau khi bú, bố mẹ nên bế bé thẳng đứng dựa vào vai hoặc ngực, vỗ nhẹ hoặc xoa lưng trong vài phút. Thói quen này giúp không khí dư thoát ra ngoài, cơ hoành thư giãn, hạn chế cơn nấc xuất hiện.

3. Hạn chế thay đổi nhiệt độ đột ngột

Thay đổi nhiệt độ môi trường quá nhanh có thể kích thích cơ hoành và gây nấc. Bố mẹ nên giữ nhiệt độ phòng ổn định, tránh đưa bé ra ngoài khi cơ thể chưa kịp thích nghi với môi trường nóng hoặc lạnh. Khi tắm, nên đảm bảo nước và phòng tắm ấm áp để bé không bị sốc nhiệt, giúp hạn chế nấc.

4. Tránh để bé cười hoặc nô đùa quá nhiều sau bú

Sau khi bú xong, bé nên được nghỉ ngơi nhẹ nhàng. Việc bé cười lớn, khóc hoặc vận động mạnh ngay sau bú có thể kích thích cơ hoành và làm xuất hiện nấc. Bố mẹ nên để bé thư giãn, nằm thoải mái trong vòng 10–15 phút sau bú trước khi chơi đùa.

Kết 

Hiện tượng trẻ bị nấc cụt, đặc biệt là trẻ sơ sinh bị nấc cụt, thường là phản xạ sinh lý tự nhiên và không nguy hiểm. Cha mẹ chỉ cần hiểu nguyên nhân, xử lý đúng cách và chăm sóc khoa học là bé sẽ dễ chịu và hết nấc trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu nấc kéo dài và kèm theo những dấu hiệu bất thường như bỏ bú, nôn nhiều, thở khó thì cần đưa bé đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời. Bố mẹ bình tĩnh, hiểu đúng, chăm đúng – bé sẽ luôn khỏe mạnh và phát triển toàn diện.