Trẻ đi nhón chân – Bố mẹ đừng chủ quan trước dấu hiệu bất thường này

Trẻ đi nhón chân – dấu hiệu có thể cảnh báo bất thường về phát triển vận động, bố mẹ cần nhận biết sớm để can thiệp kịp thời.

Hiện tượng trẻ đi nhón chân là điều không hiếm gặp, đặc biệt ở những bé đang trong giai đoạn tập đi hoặc dưới 3 tuổi. Nhiều phụ huynh thường nghĩ đây là thói quen bình thường và đáng yêu, nhưng thực tế, nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể cảnh báo những vấn đề tiềm ẩn về phát triển vận động, cơ xương hoặc thần kinh của trẻ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp bố mẹ can thiệp kịp thời, tránh ảnh hưởng lâu dài đến dáng đi và sức khỏe tổng thể của bé.

Nguyên nhân khiến trẻ đi nhón chân có thể do sinh lý, như thói quen, học theo người lớn hoặc cơ chân chưa hoàn thiện, nhưng cũng có thể bắt nguồn từ các vấn đề bệnh lý như co rút gân gót, bại não thể co cứng, rối loạn phổ tự kỷ hoặc rối loạn cảm giác. Dáng đi nhón chân kéo dài có thể làm cơ bắp chân căng cứng, ảnh hưởng đến tư thế, gây mỏi chân, biến dạng bàn chân và giảm khả năng vận động.

Bài viết này sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu cảnh báo của tình trạng trẻ đi nhón chân, đồng thời cung cấp các phương pháp khắc phục và phòng ngừa hiệu quả để đảm bảo bé phát triển dáng đi tự nhiên, khỏe mạnh và tự tin vận động mỗi ngày.

1. Trẻ đi nhón chân có nguy hiểm không? 

Hiện tượng trẻ đi nhón chân là một trong những dấu hiệu mà nhiều phụ huynh thường bắt gặp khi bé bước vào giai đoạn tập đi hoặc dưới 3 tuổi. Nhiều bố mẹ thường nghĩ rằng việc bé nhón chân khi di chuyển là một thói quen bình thường, thậm chí đáng yêu, nhưng thực tế, đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề về phát triển vận động, cơ xương hoặc thần kinh nếu tình trạng này kéo dài.

Ở trẻ dưới 2 tuổi, việc trẻ đi nhón chân đôi khi là phản ứng sinh lý bình thường, do cơ và gân chân chưa phát triển hoàn thiện, bé đang học cách giữ thăng bằng và kiểm soát các bước đi. Tuy nhiên, nếu bé vẫn thường xuyên nhón chân sau 3 tuổi, bố mẹ cần quan sát và tìm hiểu kỹ.

Trẻ đi nhón chân kéo dài có thể gặp phải tình trạng co rút gân gót (Achilles), khiến gót chân không chạm đất, hoặc các vấn đề về cơ như bại não thể co cứng. Ngoài ra, một số trẻ thuộc phổ tự kỷ hoặc có rối loạn cảm giác cũng có xu hướng đi nhón chân để giảm áp lực hoặc cảm giác khó chịu khi tiếp xúc mặt đất.

Việc trẻ nhón chân thường xuyên không chỉ ảnh hưởng đến tư thế và dáng đi của trẻ mà còn làm cơ bắp chân căng cứng, dễ mỏi, đồng thời gây nguy cơ lệch cột sống hoặc biến dạng bàn chân nếu không được điều chỉnh kịp thời. Thậm chí, bé còn dễ bị té ngã do khả năng giữ thăng bằng kém. Vì vậy, bố mẹ không nên chủ quan khi thấy bé nhón chân kéo dài, mà cần quan sát kỹ các dấu hiệu kèm theo, chẳng hạn như cơ co cứng, dáng đi cứng nhắc hoặc biểu hiện chậm phát triển vận động.

Trẻ nhón chân ảnh hưởng đến tư thế và dáng đi của trẻ

Nhận biết sớm và can thiệp kịp thời là yếu tố quan trọng giúp bé điều chỉnh dáng đi, phát triển cơ xương bình thường và tự tin vận động. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích nguyên nhân khiến trẻ đi nhón chân, dấu hiệu cảnh báo, cũng như hướng dẫn cách khắc phục và phòng ngừa hiệu quả để bố mẹ có thể chăm sóc bé một cách toàn diện.

2. Nguyên nhân khiến trẻ đi nhón chân 

Hiện tượng trẻ đi nhón chân là vấn đề khiến nhiều phụ huynh lo lắng, đặc biệt khi tình trạng này kéo dài và không tự biến mất. Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để bố mẹ xác định xem đây chỉ là thói quen sinh lý hay dấu hiệu cảnh báo các vấn đề bệnh lý tiềm ẩn. Nguyên nhân được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân sinh lý và nguyên nhân bệnh lý.

2.1. Nguyên nhân sinh lý

Với nguyên nhân sinh lý, trẻ đi nhón chân đôi khi chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường, đặc biệt trong giai đoạn 12–24 tháng tuổi, khi bé mới bắt đầu tập đi. Lúc này, cơ và gân chân chưa phát triển hoàn thiện, khả năng giữ thăng bằng còn hạn chế, nên bé thường đi bằng đầu ngón chân để cảm nhận mặt đất và điều chỉnh bước đi.

Một số trẻ cũng hình thành thói quen đi nhón chân do bắt chước người lớn hoặc anh chị, hoặc đơn giản là thích cảm giác nhón chân khi di chuyển. Trong hầu hết các trường hợp này, dáng đi nhón chân sẽ tự điều chỉnh theo thời gian, thường trước 3 tuổi, và không gây ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển vận động.

2.2. Nguyên nhân bệnh lý

Tuy nhiên, nếu hiện tượng trẻ đi nhón chân kéo dài sau 3 tuổi hoặc kèm các dấu hiệu bất thường, đây có thể là biểu hiện của các vấn đề bệnh lý cần được theo dõi và can thiệp sớm. Một số nguyên nhân bệnh lý phổ biến bao gồm:

• Co rút gân Achilles: Khi gân gót bị rút ngắn, bé khó đặt gót chân xuống đất, dẫn đến nhón chân liên tục.

• Bại não thể co cứng: Rối loạn thần kinh khiến cơ bắp chân co cứng, khó kiểm soát bước đi.

• Rối loạn phổ tự kỷ: Khoảng 20–30% trẻ thuộc phổ tự kỷ có dáng đi nhón chân do rối loạn cảm giác.

• Rối loạn thần kinh cơ: Bao gồm các bệnh lý như loạn dưỡng cơ hoặc tổn thương tủy sống, ảnh hưởng đến dáng đi và vận động của bé.

Trẻ đi nhón chân là dấu hiệu của chứng tự kỷ

Nhận biết đúng nguyên nhân giúp bố mẹ và bác sĩ lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp, từ các bài tập vận động đơn giản đến các biện pháp y tế chuyên sâu, đảm bảo trẻ phát triển dáng đi bình thường, an toàn và tự tin.

4. Dấu hiệu cảnh báo khi trẻ đi nhón chân 

Hiện tượng trẻ đi nhón chân đôi khi chỉ là thói quen tạm thời khi bé mới tập đi, nhưng trong một số trường hợp, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề về phát triển vận động, cơ xương hoặc thần kinh. Bố mẹ nên để ý và phân biệt giữa nhón chân sinh lý bình thường và các dấu hiệu bất thường cần can thiệp.

Các dấu hiệu cảnh báo gồm: bé luôn đi nhón chân, không thể đặt gót chân xuống đất ngay cả khi đứng yên; dáng đi cứng nhắc, khó giữ thăng bằng và dễ té ngã khi di chuyển; cơ bắp chân co cứng hoặc phát triển không đều; gân gót căng, khó duỗi khi kéo bàn chân; và kèm theo một số biểu hiện khác như chậm phát triển vận động, ít giao tiếp, hoặc phản ứng nhạy cảm với mặt đất.

Nếu xuất hiện những dấu hiệu này, bố mẹ không nên chủ quan. Việc quan sát kỹ và đưa bé đi thăm khám với bác sĩ chuyên khoa giúp xác định nguyên nhân chính xác, từ đó lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp, đảm bảo bé phát triển dáng đi tự nhiên, cơ xương khỏe mạnh và tự tin vận động trong các giai đoạn phát triển tiếp theo.

5. Ảnh hưởng lâu dài nếu trẻ đi nhón chân không được điều trị 

Nếu hiện tượng trẻ đi nhón chân kéo dài mà không được phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe lâu dài. Việc đi nhón chân thường xuyên khiến cơ bắp chân căng cứng, gân gót co rút, từ đó làm giảm khả năng linh hoạt khi đi lại và vận động. Trẻ dễ mỏi chân, đau khi chạy nhảy, thậm chí ảnh hưởng đến dáng đi tự nhiên khi trưởng thành.

Ngoài ra, trẻ đi nhón chân chân kéo dài có thể dẫn đến biến dạng bàn chân hoặc lệch khớp cổ chân, làm xương phát triển không cân đối. Tình trạng này cũng ảnh hưởng đến tư thế và cột sống, gây cong vẹo hoặc lệch khung chậu nếu không được can thiệp sớm. Về lâu dài, trẻ sẽ gặp khó khăn trong các hoạt động vận động như chạy, nhảy, tham gia thể thao, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện.

Đặc biệt, trẻ đi nhón chân do rối loạn cảm giác hoặc các vấn đề thần kinh nếu không điều trị sớm còn có thể ảnh hưởng đến sự tự tin, khả năng giao tiếp và học tập. Vì vậy, việc nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp điều trị, như vật lý trị liệu, nẹp chỉnh hình hoặc bài tập kéo giãn gân, là vô cùng quan trọng để đảm bảo trẻ phát triển dáng đi bình thường, khỏe mạnh và tự tin vận động.

6. Cách khắc phục tình trạng trẻ đi nhón chân 

Hiện tượng trẻ đi nhón chân có thể là sinh lý bình thường hoặc do nguyên nhân bệnh lý. Việc khắc phục cần dựa trên nguyên nhân để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho sự phát triển vận động của bé.

Với trường hợp sinh lý, nhón chân thường xuất hiện khi cơ chân chưa phát triển hoàn thiện hoặc bé đang học cách giữ thăng bằng. Bố mẹ có thể khuyến khích bé đi chân trần trên bề mặt phẳng và mềm, giúp bé cảm nhận mặt đất và điều chỉnh dáng đi. Các bài tập kéo giãn gân gót và cơ bắp chân nhẹ nhàng, kết hợp xoa bóp chân và các trò chơi vận động, sẽ giúp cơ bắp linh hoạt hơn, cải thiện khả năng thăng bằng và bước đi tự nhiên. Trong hầu hết các trường hợp, bé sẽ tự điều chỉnh dáng đi sau một thời gian.

Bố mẹ cho bé đi chân trần trên bề mặt phẳng và mềm

Với trường hợp bệnh lý, nhón chân kéo dài có thể liên quan đến co rút gân Achilles, bại não thể co cứng hoặc rối loạn thần kinh cơ. Khi đó, bố mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để áp dụng vật lý trị liệu, nẹp chỉnh hình, hoặc các biện pháp y tế chuyên sâu. Trẻ có rối loạn cảm giác hoặc thuộc phổ tự kỷ có thể kết hợp trị liệu hành vi và tập luyện cảm giác để điều chỉnh dáng đi.

Khắc phục đúng phương pháp giúp bé đi bằng cả bàn chân, duy trì tư thế chuẩn, giảm nguy cơ biến dạng bàn chân và đảm bảo phát triển vận động toàn diện.

7. Cách phòng ngừa trẻ đi nhón chân 

Để hạn chế tình trạng trẻ đi nhón chân, bố mẹ cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa sớm ngay từ giai đoạn trẻ tập đi. Trước hết, hãy theo dõi dáng đi của bé và nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường, đặc biệt khi bé bắt đầu bước những bước đi đầu tiên. Việc chọn giày phù hợp, với đế mềm, ôm vừa chân và không quá chật, cũng giúp bé bước đi tự nhiên hơn.

Bên cạnh đó, khuyến khích vận động toàn thân thông qua các trò chơi vận động, đi chân trần trên sàn phẳng, hoặc tập các bài tập kéo giãn cơ bắp chân, giúp cơ chân phát triển đều và linh hoạt. Đồng thời, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ với canxi, vitamin D và protein hỗ trợ xương và cơ khỏe mạnh, tạo nền tảng cho dáng đi chuẩn.

Cuối cùng, bố mẹ nên đưa trẻ khám định kỳ để phát hiện sớm các rối loạn vận động hoặc thần kinh nếu có. Phòng ngừa sớm không chỉ giúp trẻ phát triển dáng đi tự nhiên mà còn giảm nguy cơ biến dạng bàn chân và các vấn đề vận động lâu dài.

Thăm khám bác sĩ định kỳ để phát hiện sớm các rối loạn vận động

Xem thêm: Trẻ ho về đêm – Nguyên nhân, cách phòng ngừa và 7 cách trị ho dứt điểm cho bé

Kết luận: 

Hiện tượng trẻ đi nhón chân có thể chỉ là giai đoạn tạm thời, nhưng nếu kéo dài, bố mẹ cần cảnh giác. Việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp bé phát triển dáng đi và vận động bình thường, tránh hậu quả lâu dài. Sự quan tâm đúng lúc của bố mẹ chính là chìa khóa giúp con phát triển toàn diện và khỏe mạnh.